Metody nauczania w grupach

Członkowie naszego grona pedagogicznego nieustannie dążą do pogłębiania swojej wiedzy. Przetestowaliśmy wiele technik zarówno skutecznego uczenia się, jak i efektywnego nauczania. Niewątpliwie kluczem do sukcesu w zdobywaniu wiedzy jest systematyczność, konsekwencja oraz współpraca pomiędzy uczniem a nauczycielem. Najważniejszym zadaniem nauczyciela, jest indywidualne podejścia do każdego z uczestników zajęć, co w przypadku małych grup jest możliwe do wykonania.

W niniejszym artykule postanowiliśmy zaprezentować kilka skutecznych metod nauczania w grupie, które pozytywnie wpływają na przyswajanie wiedzy przez dzieci i młodzież.

Metodyka aktywizująca opiera się na materiałach pomocniczych i wskazówkach, przy pomocy których nauczyciel pomaga uczniom poszerzać ich wiedzę. Aktywizacja ucznia pogłębia jego zainteresowania oraz wspiera innowacyjne pomysły. Uczestnicy zajęć uczą się dyskutować między sobą. Komunikacja niekiedy prowadzi do pewnych sporów, które wspomagają budowę tożsamości oraz chęć pogłębiania swojej wiedzy przez uczniów.

Nauczanie aktywizujące jest bardzo skuteczne, głównie ze względu na pełne zaangażowanie uczniów i nauczycieli. Metoda ta jest atrakcyjna ze względu na swoją różnorodność.

Wśród uczniów, którzy stosują metody aktywizujące, można w krótkim czasie zaobserwować, jak z biernych odbiorców zamieniają się w zaciekawionych uczestników organizowania i oceniania własnych postępów w nauczaniu. Jako pozytywne skutki uboczne stosowania tej metodologii, można uznać fakt, iż dzieci uczą się nie tylko komunikacji, ale także pracy w grupie i budują silne więzi społeczne. Ponadto odnajdują swój obszar zainteresowań i pogłębiają go wspólnie z rówieśnikami.

Długodystansowym celem jest rozwinięcie u ucznia samodzielności, dzięki której rozwinie własną strategię skutecznego przyswajania wiedzy oraz odnajdzie wewnętrzną motywację do działania. Bardzo często wśród uczniów, u których stosowane są metody aktywizujące, obserwuje się zaangażowanie w dodatkowe inicjatywy na rzecz szkolnej społeczności.

PRACA GRUPOWA

Współpraca jest bardzo opłacalna. Uczniowie nawzajem siebie motywują do działania. Dobrze skonstruowane zadania oraz odpowiedni podział ról sprawiają, że każdy czuje się ważny i jest w pełni zaangażowany podczas zajęć. To dobre rozwiązanie, szczególnie w przypadku pierwszych zajęć, tak aby podopieczni się zintegrowali, dzielili się swoimi spostrzeżeniami i doświadczeniami. Praca w grupie uczy współodpowiedzialności oraz dodatkowo motywuje do jak najlepszego wykonania przydzielonego zadania.

Rozróżniamy wiele metod współpracy grupowej. Poniżej przedstawiamy kilka popularnych oraz skutecznych metod nauczania.

• Metoda „śnieżnej kuli” —  w pierwszym etapie tej metodologii uczniowie indywidualnie rozmyślają na temat rozwiązania zadanego przez nauczyciela zagadnienia lub problemu. Następnym krokiem jest omówienie przemyśleń w parach, kolejno w czwórkach i tak dalej. Finalnie problem omawiany jest na forum całej grupy.

• Burza mózgów — nie od dziś wiadomo, że punkt widzenia zależy od punktu siedzenia. To, co dla nas oczywiste, może się okazać dla innych innowacyjne lub może być postrzegane w całkiem inny sposób. Często sami nauczyciele są zaskoczeni pomysłowością uczniów.

• Technika dramy — to bardzo skuteczny dla całej grupy sposób przedstawienia problemu (i jego rozwiązania) nie tylko w formie głosowej, ale również za pomocą języka ciała (ruchy i gesty). Powiązanie kilku bodźców pozytywnie wpływa na technikę zapamiętywania.
• Niedokończone zdania — skuteczny sposób nie tylko na zapamiętywanie, ale i utrwalanie wiedzy. Technika ta wspiera rozwijanie takich umiejętności jak samodzielne wypowiadanie się oraz kojarzenia ze sobą faktów. Dzięki tej metodzie nie da się „zakuć, zdać i zapomnieć”. 😉

• Fotoekspresja — to bardzo skuteczny sposób na utrwalenie i podsumowanie danej partii materiału. Nauczyciele dostarczają różnorodne pomoce naukowe w postaci ilustracji czy też np. przedmiotów.

• Technika plakatu — uczniowie otrzymują zadanie stworzenia plakatu, na którym muszą umieścić rozwiązanie zadanego przez nauczyciela problemu. Mogą posiłkować się hasłami i fragmentami tekstu oraz elementami graficznymi (np. rysunkami, schematami).

• Mapa myśli — to graficzny sposób przedstawienia skojarzeń oraz myśli, które związane są z danym zagadnieniem. Inaczej można nazwać ją mapą mentalną lub mapą mózgu.

• Drzewo decyzyjne — stosowanie tej techniki wspiera uczniów w podejmowaniu trudnych i niejednoznacznych decyzji. Stosowana jest nie tylko podczas pracy w grupie, ale również podczas samodzielnego rozwiązywania problemu.

• Gry i konkursy dydaktyczne — nauka poprzez zabawę. Czy można przyjemniej przyswajać wiedzę? Do utrwalania materiału najlepiej wykorzystywać lubiane przez uczniów gry i krzyżówki. Popularną metodą weryfikacji i utrwalania postępów w nauce są różnorakie quizy i konkursy jak np. „Milionerzy”.
• Metoda projektu — nauczyciel powinien ustalić wcześniej zasady oraz określić czas na zrealizowanie danego zadania. Projekt może zostać wykonany samodzielnie lub w grupie, a następnie zaprezentowany na forum grupy lub szkoły. Projekt polega nie tylko na  autoprezentacji, ale również może być przedstawiony w formie wystawy, plakatów itp.
• JIGSAW — jest to bardzo popularna (i skuteczna) metoda „układankowa”, której fundamentem jest nauka poprzez współpracę. Stosowana jest przez nauczycieli często, szczególnie wtedy, gdy materiał da się podzielić na fragmenty, które tworzą ze sobą spójną całość (układankę). Głównym założeniem jest przyswojenie przez ucznia całego materiału, a ponadto rozwijane są takie umiejętności jak:

– czytanie ze zrozumieniem;

– selekcja informacji;

– układanie planu;

– aktywne słuchanie;

– wypowiadanie się na forum grupy;

– współdziałanie przy realizacji zadania;

– rozwiązywanie konfliktów w grupie;

– pełnienie różnych ról.

Podsumowanie

Oczywiście nie sposób opisać wszystkie skuteczne metody nauczania. Powyżej staraliśmy się przedstawić przykłady kilku metod stosowanych w grupie, które naszym zdaniem pozytywnie wpływają na przyswajanie wiedzy przez uczniów. Zarówno do uczniów, jak i do całych grup nasze grono pedagogiczne podchodzi bardzo indywidualnie. Dlatego metodykę przeprowadzanych zajęć dostosowana jest do konkretnych potrzeb naszych podopiecznych.